ਸੰਕੇਤਕ (Pointers):
- ਭਾਰਤ ਨੇ 17 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ 113 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨਹਿਰ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।
- ਸਿੰਧੂ ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਵੱਲ ਮੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
- ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਰੋਕਣ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ।
- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਅਸਰ।
- ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਜਤਾਇਆ।
17 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 113 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਨਹਿਰ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਨਹਿਰ ਸਿੰਧੂ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵੱਲ ਮੋੜੇਗੀ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣਾ ਹੈ। ਮਈ 2025 ‘ਚ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਹਮਲੇ ‘ਚ 26 ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੇ 7 ਮਈ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ। ਹੁਣ ਨਹਿਰ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਰਣਨੀਤਕ ਕਦਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ।
ਨਹਿਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਤੇ ਅਸਰ
ਨਹਿਰ ਚਨਾਬ ਨਦੀ ਨੂੰ ਰਾਵੀ-ਬਿਆਸ-ਸਤਲੁਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੋੜੇਗੀ। ਸਿੰਧੂ ਜਲ ਸੰਧੀ ਮੁਅੱਤਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਬਗਲੀਹਾਰ ਡੈਮ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ 90% ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ 25% ਪਾਣੀ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ‘ਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ “ਪਾਣੀ ਦਾ ਹਥਿਆਰ” ਕਿਹਾ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਦੱਸਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਜਨਤਕ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਹਮਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਤਵਾਦੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ‘ਚ ਨਹਿਰ ਦੇ ਫਾਇਦੇ
ਭਾਰਤ ‘ਚ ਇਹ ਨਹਿਰ ਸੂਖੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰੇਗੀ। ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ‘ਚ ਸਿੰਜਾਈ ਲਈ ਪਾਣੀ ਮਿਲੇਗਾ। ਰਾਜਸਥਾਨ ‘ਚ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਘਟੇਗੀ। ਕਿਸਾਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦੱਸਿਆ। ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਏਗੀ।” ਨਹਿਰ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧੇਗਾ। ਆਰਥਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਨਵੀਂ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵਧਣਗੇ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ 2028 ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਸੰਕਟ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਸਿੰਧੂ ਦੇ ਪਾਣੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਨਹਿਰ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ‘ਚ ਪਾਣੀ ਘਟੇਗਾ। ਕਣਕ ਅਤੇ ਚੌਲ ਵਰਗੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵੀ ਰੁਕੇਗਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵੇ ਕੀਤੇ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਡੰਪੁਰ ਅਤੇ ਭੁਜ ਏਅਰਬੇਸ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਝੂਠ ਫੜਿਆ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਹਮਲੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਨ।
ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਰੋਧ
ਇਸ ਨਹਿਰ ਦੀ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਲਈ ਵੱਡੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਜਤਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਸੰਧੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੰਧੀ ਮੁਅੱਤਲ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਧਿਗ੍ਰਹਿਣ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜਤਾਈ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਸਹਿਮਤੀ ਲਈ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਝੂਠੇ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਹ ਨਹਿਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਅਸਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਸੈਨਿਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਵਾਬ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਸ ਰਣਨੀਤੀ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ। ਨਹਿਰ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਧਣਗੇ। ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ ‘ਚ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧੇਗੀ।
