ਕਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕਟ੍ਰਪੰਥੀ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਜੀ7 ਸੰਮੇਲਨ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਸੰਮੇਲਨ 15-17 ਜੂਨ ਨੂੰ ਅਲਬਰਟਾ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਰਨ ਲਈ ਖਤਰਾ ਕਿਹਾ। ਬੀ.ਸੀ. ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੌਂਸਲ, ਸਿੱਖ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਵਰਲਡ ਸਿੱਖ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਆਫ ਕਨੇਡਾ ਨੇ ਮੋਦੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕाढ਼ਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2023 ਵਿੱਚ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਜਰ ਦੀ ਹਤਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕथਿਤ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ।
14 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਹਿਲ ‘ਤੇ ਰੈਲੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਪਰ, ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨ ਇਸ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਵੰਡ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਨੇਤਾਵਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਸਮਰਥਿਤ ਚਰਮਪੰਥੀਆਂ ਦੀ ਚਾਲ ਕਿਹਾ। ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਨੇਡਾ ‘ਤੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਅਤੇ ਆਤੰਕਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਲਗਾਵਵਾਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ।
ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਨੈਰੇਟਿਵ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਨਿੱਜਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਬੂਤ ਕਨੇਡਾ ਨੂੰ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਗਲਰਾਂ ਦਾ ਠਿਕਾਣਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਹੁਣ ਫੰਡ ਜੁਟਾਉਣ ਦਾ ਜਰੀਆ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ ਇਹਨਾਂ ਕਨੇਡੀਅਨ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਰੋਧ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅਲਗਾਵਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਮੰਗ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਹ 1984 ਦੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਬਲੂ ਸਟਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। ਨਿੱਜਰ ਦੀ ਹਤਿਆ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਹਮਲਾਵਰਜ਼ਮ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦਿੱਤੀ।
ਵਰਲਡ ਸਿੱਖ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਮੋਨਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੋਦੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਉਸ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਹਤਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ।” ਉਹ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੈਰੇਟਿਵ ਨਿੱਜਰ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦੇ ਅਸiddਥਾਪਿਤ ਦੋਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ-ਕਨੇਡਾ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ डalਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ ਇਹਨਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ (ਐਸਜੀਪੀਸੀ) ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਨਿਸ਼ਠਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਲਗਾਵਵਾਦੀ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਨੇਤਾ ਇਸ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਚਰਮਪੰਥੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਿੰਸਕ ਗਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।”
ਉਸ ਨੇ ਕਨੇਡਾ ਨੂੰ ਆਤੰਕਵਾਦੀਆਂ ਲਈ ਇਸ “ਆਸਰਾ” ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕਨੇਡਾ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧੀਆਂ, ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ, ਅਤੇ ਸਮੱਗਲਰਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।” ਉਸ ਨੇ 1985 ਦੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਬੰਬ ਹਮਲੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ, “ਅਲਗਾਵਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਤਿਆ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਇਸ ਆਤंक ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ।” ਇਹ ਬਿਆਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਿਰੋਧ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਸਮੂਹ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੁੱਚੇ ਸਿੱਖ ਸਮੁਦਾਏ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਜੋ ਸਿੱਖਸ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ (ਐਸਐਫਜੇ) ਵਲੋਂ ਪੁਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2021 ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਮਾਪਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਨੇਡਾ ਅਤੇ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਭੀੜਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਮਾਹਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਘਟਦੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ। 2023 ਦੀ ਐਸਜੀਪੀਸੀ ਸਰਵੇ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ ਅਲਗਾਵਵਾਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੁਣ ਚੰਦਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਫੰਡ ਜੁਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਐਸਐਫਜੇ ‘ਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਡਾਲਰ ਦੀ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ। ਐਕਸ ‘ਤੇ ਪੋਸਟਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਸਕੀਮ ਆਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਅਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਨੇਡੀਅਨ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣਾ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਬੰਧਨਾਂ ਕਾਰਨ ਹੈ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਵਰਗੇ ਸੰਯਮਤ ਸਿੱਖ ਨੇਤਾ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਨੂੰ “ਅਸੰਬੰਧਿਤ” ਆਖਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਰੈਡੀਕਲ ਪੱਖ, ਜੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਈਐਸਆਈ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ, ਕੋਈ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਨੇਡੀਅਨ ਸਿੱਖ, ਲਗਭਗ 7 ਲੱਖ 70 ਹਜ਼ਾਰ, ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੁਲੰਦ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚਰਮਪੰਥ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੰਡ ਇੱਕ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀ ਜੰਗ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਅਲਗਾਵਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਖਿਝਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗੀ। ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਧ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਚੁਪੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਿੱਜਰ ਨੈਰੇਟਿਵ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਅਪਰਾਧੀ ਆਸਰਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ ਜਨਮਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਫੰਡ ਜੁਟਾਉਣ ਨੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕੀਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਹੋ ਗਿਆ।
